علت پیدایش و آغاز نوروز

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                          صفحه

پیشگفتار ............................................................................................................................................     الف                                                                                                                                            

مقدمه .................................................................................................................................................      ج

فصل اول :

           علت پیدایش و آغاز نوروز .....................................................................................................      1

           پیشینه كهن نوروز ...................................................................................................................      2

فصل دوم :

          تاریخ نوروز درایران ...............................................................................................................     11

                                     نوروز و نوروزیه های دوره صفوی ..............................................................     17       

                                                                                    گزارش رساله آقارضی قزوینی ....................     19                        

                                                                                    گزارش رساله خواجویی .............................     22                          

                                     مراسم نوروز دردوره هخامنشیان .................................................................     25                                                                      

                                    نوروز دردوره ساسانیان ...............................................................................     26                                                                                     

فصل سوم :

           نوروز درفرهنگ شیعه .........................................................................................................     27                                                                                                                

                                   نوروز درمنابع كهن شیعی ............................................................................    28                                                                                  

                                   نوروز درمنابع اهل سنت ..............................................................................    31                                                                                      

                                  نوروز درمنابع شیعی قرن هفتم به بعد ............................................................    32                                                                فصل چهارم :

           چهارشنبه آخرسال(چهارشنبه سوری) .................................................................................    36                                                                                         

فصل پنجم :

           پنج شنبه آخرسال ..............................................................................................................    37                                                                                                                    

 

 

 

 

فصل ششم :

           روز ها، یا ماه جشن نوروز ...............................................................................................     38                                                                                                       

                                       میرنوروزی ........................................................................................     38                                                                                                                              

                                       فال گوش ..........................................................................................    39                                                                                                                              

                                       قاشق زنی ..........................................................................................    40

                                      نورو چراغ .........................................................................................     40

                                      سیزده بدر ..........................................................................................    40       

فصل هفتم :

         كاشتن سبزه .....................................................................................................................    43

         درباره سفره پررمز و راز هفت سین ..................................................................................    44

فصل هشتم :

           حاجی فیروز ها .............................................................................................................    50  

فصل نهم :

           مبنای محاسبه روز نوروز ..............................................................................................     51

فهرست منابع ...........................................................................................................................    52

   درابتدا تصمیم داشتیم به دلیل اینكه درس چاپ به عنوان یكی از منابع كنكوربه شمارمی رود، تحقیقی راجع به تاریخچه چاپ سیلك اسكرین انجام دهیم و حتی تا نیم بیشتری از این تحقیق را انجام داده بودیم كه با مطالعه مجله ای با عنوان ایران مهر، مطالبی راجع به تاریخ نوروز درایران خواندیم كه برایمان بسیارجالب بود.

   از آنجایی كه هنوز برای ارائه تحقیق خود فرصت داشتیم، برآن شدیم كه موضوع تحقیق خود را عوض كرده و تحقیقی درخصوص عید نوروز و تاریخچه آن درایران باستان ارائه دهیم .

   جشن نوروز از جشن های بزرگ و باستانی ایران است كه آغاز این جشن با فرارسیدن بهار، فصل بیداری طبیعت و رویش گل ها، همزمان است. درمیان ایرانیان رسم براین است كه سفره ای با نام سفره هفت سین، با آغاز این جشن برپا می كنند كه شامل هفت نوع خوردنی است كه نامشان با حرف" س" آغاز می شود:

   سبزه : نماد خرمی و نو زیستی  

   سرکه : جایگزین شراب و نماد شادی  

   سمنو: نماد خیر و برکت  

   سیب : نماد مهر و مهرورزی  

   سیر: نگهبان سفره (در  فرهنگ آریائی برای سیر نقش محافظت کننده بود)  

   سماق : نماد مزه زندگی  

   سنجد : نماد حیات و بزر حیات

   و دركناراین هفت سین ، آینه كه نمادی از نورو راستی، ماهی كه نمادی از زندگی نیك بختی، شمع كه نماینده آتش، گل كه نماد دوستی و كتاب مقدس كه نمادی از دانایی است را نیز قرارمی دادند.

   دراین تحقیق سعی برآن شده كه تمامی مراسم مربوط به عید نوروز، چه قبل از عید و تا برپایی عید و بعد از آن، به طورمختصرشرح داده شود.

   مطالبی كه دراین تحقیق جمع آوری شده است شامل موضوعات زیراست:

علت پیدایش و آغاز نوروز، پیشینه كهن نوروز، تاریخ نوروز درایران، نوروز درفرهنگ شیعه، چهارشنبه آخرسال( چهارشنبه سوری)، پنجشنبه آخرسال، روزها یا ماه جشن نوروز، درباره سفره پررمز و راز هفت سین، كاشتن سبزه، حاجی فیروز ها، مبنای محاسبه روز نوروز.

 امید ما برآن است كه شما خوانندگان نیز همانند ما با مطالعه این تحقیق به مطالبی كه تا كنون درمورد نوروز نمی دانسته اید، دست یابید و با خواندن آن بردانسته های شما درمورد نوروز اضافه گردد.

                                                                                                             و من الله توفیق...  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

نوروز جشنی به درازی تاریخ تمدن بشری است. این تاریخ نیست که نوروز را روایت می کند بل نوروز است که تاریخ را در دامان خویش پرورده است. نوروز این ایرانی ترین جشن ایرانیان آمده است تا غبار کهنگی و ماندگی به جای مانده از سرما و زمستان را از چهره ها بزداید و شکوفه لبخند را بر لبها و امید را در دل ها بارور سازد. انتظار نوروز بس خوشایندتراز خود اوست. آنگاه که همه در تکاپوی زدودن خاکسترهای سال کهنه و د رانتظار دمیدن سال نو روزهای پایانی سال را به تلاش و کوششی فراینده می گذرانند.

ایرانیان باستان سالی چند مرتبه برای آرامش تن و شادی روان جشن های گوناگون برپا می كردند از آن جمله، جشن نوروز، جشن تیرگان، جشن مهرگانف جشن سده و... به درستی نوروز زیباترین جشن درمیان جشن های ایرانیان می باشد و درست ترین زمان برای آغاز سال است. دراین جشن سه جنبه نجومی، ملی، دینی، با برجستگی به چشم می خورد، كه آن را از سایرجشن ها متمایز كرده است.

گفتنی است كه نوروز جشن ملی، باستانی و آیینی است كه از نیاكان ما كه دراین سرزمین باستانی زندگی می كرده اند به ما ارث رسیده است. نوروز چنانكه از اسمش پیداست درروز نو از ماه نخست سال روز یكم فروردین آغاز می شود. یعنی هرمزدروز از فروردین، كه هرمزد نام پاك اهورا مزدا است.یكی از ویژگی های بزرگ جشن نوروز این است كه درفروردین ماه قراردارد و این ماه به فروهرهای پاكان( روان های جاودان پاك) تعلق دارد كه برای دیدن كسان خود به زمین می آیند و بعد از مدتی توقف به جاهای خود برمی گردند، به همین جهت است كه ایرانیان چند روز پیش از جشن نوروز به خانه تكانی و پاكیزگی و تهیه وسایل جشن و شادی می پردازند تا فروهرها( روان های جاودان) دروقت فرود آمدن به زمین آن هارا پاك و خرم ببینند و با شادی و سروربه مكان خود بازگردند. درشب نوروز كه به هنگام آمدن فروهرهای درگذشتگان است برای فرخندگی، آتش روشن می كنند و به نام هفت امشاسپندان( بی مرگان مقدس) هفت سین ترتیب می دهند، به عبارت دیگرایرانیان باستان باورداشتند كه همه آفریدگان، نخست به صورت فروهربوده اند، و فروهرگوهرمینوی از نوع گوهراهورایی است. گوهری كه اهورا مزدا هم از آن است. سپس این فروهرها شكل مادی به خود می گیرند. پس از درگذشت آدمی تصویرمادی یا فلكی فروهرباقی می ماند و به جهان فروهربرمی گردد و هرسال درپنج روز آخرسال و درروز یكم فروردین ماه از خویشان خود دراین جهان دیدن می كنند، اگرفروهرها خانمان خویش را پاك و بی آلایش و پارسا و كوشا دیدند آنگاه كه به جهان بالا برمی گردند، از ساحت اهورا پایداری و خوشی و تندرستی آن خانمان را خواستارند. از این رو دراین روزها آیین هایی انجام  می گیرد و هركسی به هراندازه ای كه می تواند، سرو سامان به خانمانش می دهد كه با خیرات و میراث پایان می یابد.

 متاسفانه حافظه تاریخ ، ملت ایران را که از اعماق زمان تاکنون نوروز را پاس داشته به جشن نشسته است در ضبط ، حفظ و نگهداری ریشه های این جشن کهن یاری نداده است. از شواهد بسیاری چنین بر می آید که نوروز و برگزاری آن متعلق به تاریخ پیش از تاریخ است.

سلسله های حاکم بر ایران در شاهنامه پیشدادیان ، کیانیان ، اشکانیان و ساسانیان هستند که متاسفانه علم تاریخ به واسطه درآمیختگی با افسانه ها و نبود مدارک مستند دو دسته نخست را به رسمیت نمی شناسد و در تاریخ سلسله های حاکم بر ایران باستان مادها، هخامشینان، سلوکیان و سامانیان هستند. بسیاری سعی دارند تخت جمشید _ نهال یکی از تختگاه های هخامنشی_ را با جمشید پیشدادی پیوند زنند ولی حلقه های اتصالی بسیار نامطمئن و با افسانه آمیخته است. و چنین بر می آید که منشا پیدایش بزرگترین جشن ملی ملت ما در قرن های ابهام و سکوت فرو رفته است.

در اوستا کتاب دینی زرتشتیان به نوروز و آیین های نوروزی اشاره ایی نشده است. نیامدن این آیین مهم در اوستا را به سبب زرتشتی نبودن این جشن ... احتمال داده اند.

بنابر پژوهش هایی که بر روی آثار سنگ نگاره ها و کتیبه های بازمانده از دوره هخامنشیان (559-330 ق.م) انجام شده مردم آن دوره با نوروز به خوبی آشنا بوده اند و نوروز را به عنوان آیینی کهن به هنگام گردش سال جشن می گرفته اند...